Wraz z nowelizacją ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami od stycznia 2018 r., poszukiwanie zabytków bez pozwolenia konserwatora może być kwalifikowane jako przestępstwo.

Wydawaniem pozwoleń na poszukiwania zabytków zajmują się Wojewódzkie Urzędy Ochrony Zabytków i ich oddziały, czyli Delegatury. Nie istnieje jednak żadna instytucja wydająca zgody na poszukiwania rzeczy innych niż zabytkowe. Do Ciebie należy więc decyzja czy będziesz ryzykować zderzenie z bezduszną machiną policyjną, czy złożysz do urzędu wniosek na poszukiwania zabytków, choć może wcale ich nie szukasz. Chcesz mieć „święty spokój”, musisz skłamać, że szukasz zabytków. Jak napiszesz, że szukasz rzeczy współczesnych, to konserwator nie wyda Ci takiej zgody, ponieważ nie należy to do jego kompetencji. Z kolei bez tej zgody policja może Cię zatrzymać na 48 h, przeszukać i przesłuchać…. No, chyba że z założenia szukasz zabytków to wtedy takich dylematów nie ma, choć oczywiście system wydawania pozwoleń w naszym kraju, to niepotrzebnie skomplikowana i nieprzychylna procedura administracyjna, o której jeszcze sporo w naszym poradniku opowiemy…

W pierwszej kolejności trzeba pamiętać, że niezależnie od tego, czego szukamy i gdzie to robimy, musimy mieć zgodę właściciela lub zarządcy terenu: pola, łąki, lasu, wody itd. Szanujmy prawo własności. Niezbędna jest, chociaż ustna zgoda właściciela, jeśli nie będziesz występować do WKZ z wnioskiem na poszukiwania zabytków. Jeśli jest taka możliwość, warto jednak postarać się, chociaż o jakąś umowę pisemną z właścicielem, gdy poszukujesz na jego terenie jakiejś zagubionej rzeczy, czy umawiasz się na oczyszczenie terenu z zalegającego złomu. To może uratować sytuację, gdy „zaczepi” Cię policja.

Oczywiście mówimy o sytuacji, gdy rzeczywiście nie poszukujesz zabytków, a także nie masz ich w domu, przy czym musisz wiedzieć, że definicja zabytków w samej ustawie jest bardzo ogólna na tyle, że w zasadzie zależy tak naprawdę od subiektywnej oceny konserwatora.

Więcej w temacie:  PRZEPISY/INTERPRETACJE

Choć w przepisach mowa jest o poszukiwaniach przy pomocy różnych urządzeń ( a także i bez nich) na razie jeszcze oczyszczanie zbiorników ze złomu za pomocą magnesów neodymowych nie jest przedmiotem zbytniego zainteresowania ze strony organów ścigania.

Jeśli lubisz poszukiwania w wodzie i na brzegach zbiorników wodnych więcej informacji, w jaki sposób realizować ten rodzaj poszukiwań znajdziesz w temacie: WODA I PLAŻE

Warto wiedzieć, że jeśli decydujesz się poszukiwać rzeczy innych niż zabytkowe i nie zgłaszasz tego do urzędu, to dobrze jest wiedzieć, czy poszukując, nie naruszasz znanych stanowisk archeologicznych. Za ten brak wiedzy możesz narazić się na jeszcze większe kłopoty niż odpowiedzialność z art. 109 c. Jak szukać takich informacji, znajdziesz w temacie: STANOWISKA ARCH/ZABYTKI

Niezależnie od tego, czy szukasz przedmiotów współczesnych, złomu, czy meteorytów zaczynając przygodę z wykrywaczem, może się jednak zdarzyć, że przypadkowo natrafisz na zabytki, zwłaszcza na zabytki archeologiczne. Nie zabieraj ich do domu. Zapoznaj się z tymi przepisami:

Jeśli intencjonalnie poszukujesz zabytków lub po prostu nie chcesz się narażać na kłopoty z policją, o jakich często czytamy w prasie lub internecie, nie pozostaje Ci nic innego jak wystąpić do właściwego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, z wnioskiem o wydanie pozwolenia na poszukiwanie zabytków. Jak to zrobić dowiesz się przechodząc do tematu: WNIOSEK/PROGRAM i do kolejnych tematów.

Joanna Kaferska-Kowalczyk