Osoby małoletnie a poszukiwanie zabytków

Bardzo często pytacie czy osoba niepełnoletnia może prowadzić samodzielnie poszukiwania? Czy może złożyć wniosek na poszukiwania zabytków?

Zgodnie z przepisem art. 11 Kodeksu cywilnego pełną zdolność do czynności prawnych posiadają osoby pełnoletnie, czyli takie które ukończyły 18 rok życia. Osoby takie mogą dokonywać czynności prawnych samodzielnie. W postępowaniu administracyjnym stronami mogą być także osoby fizyczne, które nie posiadają zdolności do czynności prawnych, czyli m.in. małoletnie.

Zgodnie z przepisem art. 30 § 2 K.p.a. osoby fizyczne nie posiadające zdolności do czynności prawnych działają przez swych ustawowych przedstawicieli.
Osoby w wieku od 13 do 18 lat oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo, mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych.
Czynność prawna dokonana przez taką osobę dla swojej ważności wymaga zgody (ewentualnie potwierdzenia) przedstawiciela ustawowego. Osoby małoletnie działają w urzędzie poprzez swoich przedstawicieli, którymi najczęściej są rodzice (art. 98 § 1 ustawy z dnia z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy; K.r.i o. (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zmianami) lub opiekunowie (art. 155 § 2 K.r.i o.). Rodzice dokonują czynności prawnej w imieniu i ze skutkiem prawnym dla reprezentowanego dziecka. Czynności prawne, w imieniu małoletniego, może dokonać jeden z rodziców, np. złożyć wniosek o wydanie zaświadczenia.

W związku z poszukiwaniem zabytków, które wymaga wydania decyzji administracyjnej,  wnioskodawcą może być rodzic, lub inny opiekun ustawowy. Pozwolenie na poszukiwania zabytków przewiduje również funkcję kierownika poszukiwań, który nie musi być tą samą osobą co wnioskodawca. Kierownikiem poszukiwań również nie może być osoba niepełnoletnia, ponieważ jest to osoba,  która przyjmuje na siebie odpowiedzialność za całe poszukiwania.
Niepełnoletni nie może więc prowadzić samodzielnie poszukiwań zabytków, ani o nie wnioskować, może jednak uczestniczyć w poszukiwaniach, jako osoba zgłoszona do poszukiwań. Osoba niepełnoletnia może prowadzić poszukiwania na plażach morskich ponieważ takie poszukiwania nie są związane z  decyzją administracyjną (nie wywołują też podejrzeń o nielegalne poszukiwanie zabytków). Warto wtedy zapoznać się z tematem Woda i Plaże i przeczytać kilka przepisów  kodeksu cywilnego i ustawy o rzeczach znalezionych.

Joanna Kaferska-Kowalczyk